تاثیر پرتودهی اشعه گاما بر صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه دارویی thymus vulgaris l

آویشن باغی (.thymus vulgaris l) متعلق به تیره نعناعیان، دارای سابقه دیرینه به عنوان مقوی، ضد نفخ، ضد اسپاسم، ضدالتهاب، ضد سرفه و خلط­آور در درمان سرماخوردگی و سایر عفونت ها می باشد از آنجایی که استفاده از فناوری هسته­ای، جهت افزایش کمیت و کیفیت مواد موثره گیاهان، از روش­های علمی نوین می­باشد، این تحقیق برای بررسی اثر اشعه گاما بر صفات مورفولوژی و فیتوشیمیایی گیاه آویشن باغی به صورت آزمایشی و در قالب طرح کاملاً تصادفی چند مشاهده­ای اجرا گردید. تیمارهای به کار برده شامل: پرتوهای صفر، 100، 200، 300 گری در نظر گرفته شد اسانس گیری نمونه با استفاده از دستگاه تقطیر با آب (طرح کلونجر) و آنالیز مواد موثره اسانس با استفاده از دستگاه gc/ms آنالیز گردید. نتایج نشان داد که کاربرد اشعه گاما تأثیر معنی­داری بر روی صفات گیاه داشت. درصد اسانس پیکره رویشی آویشن باغی طی پرتودهی در شدت 100 گری اشعه گاما افزایش یافته است. بنابراین بیش­ترین میانگین اسانس با 81/2 درصد در تیمار 100 گری و کم­ترین میزان آن با 52/1 درصد در تیمار 300 گری و اینکه در تیمار 200 و 300 گری اشعه گاما تاثیر بهتری در میزان عملکرد نیز نشان داد. در حالی که طی تجزیه اسانس با دستگاه کروماتوگرافی گازی بیشترین میزان تیمول و کارواکرول در شدت 300 گری مشاهده شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد استفاده از پرتو گاما می­تواند در زمینه دستیابی به شاخص­های رشدی وارتقای کیفی و کمی مواد موثره گیاه موثر باشد.